درمان سکته مغزی با rTMS یک روش درمانی نوین و موثر است که می تواند به توانبخشی بیماران پس از این عارضه مغزی کمک زیادی بکند. سکته مغزی زمانی رخ می دهد که جریان خون بخشی از مغز قطع یا کاهش می‌یابد و از دریافت اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز بافت مغز برای عملکرد جلوگیری می‌کند. این یکی از علل اصلی ناتوانی و مرگ در سراسر جهان است. بسته به نوع سکته مغزی، اثرات آن می تواند از خفیف تا تهدید کننده زندگی متغیر باشد.
علائم سکته مغزی شامل ضعف یا بی حسی ناگهانی به خصوص در یک طرف بدن، گیجی، مشکل در صحبت کردن، مشکلات بینایی، سرگیجه و سردرد شدید است. علل از فشار خون بالا، کلسترول بالا و سیگار کشیدن تا دیابت، چاقی و استعدادهای ژنتیکی متغیر است.
انواع سکته مغزی
دو نوع اصلی سکته مغزی عبارتند از:
- سکته مغزی ایسکمیک – ناشی از انسداد رگ خونی تغذیه کننده مغز است که اغلب به دلیل لخته شدن خون یا رسوبات چربی است.
- سکته هموراژیک – زمانی رخ می دهد که یک رگ خونی در مغز می ترکد و منجر به خونریزی در داخل یا اطراف مغز می شود.
نوع سومی با شدت کمتر نیز وجود دارد که به عنوان حمله ایسکمیک گذرا (TIA) یا “سکته مغزی کوچک” شناخته می شود، که به عنوان یک علامت هشدار برای سکته های بعدی عمل می کند.
عوارض سکته مغزی
اختلالات جسمی
بازماندگان سکته مغزی اغلب با چالش های فیزیکی مانند از دست دادن حرکت یا هماهنگی (همی پلژی)، مشکل در بلع و درد مزمن مواجه می شوند. توانبخشی بر بازیابی این توانایی ها متمرکز است، اما پیشرفت می تواند کند و ناقص باشد.
اثرات شناختی و عاطفی
فراتر از علائم فیزیکی، بسیاری از بیماران مشکلات حافظه، مشکل در تمرکز، افسردگی و اضطراب را تجربه می کنند. پرداختن به این موارد نیازمند یک رویکرد چند رشته ای از جمله مداخلات پزشکی و حمایت روانی است.
درمان سکته مغزی با rTMS
rTMS یک روش پزشکی غیر تهاجمی است که از میدان های مغناطیسی برای تحریک سلول های عصبی در مغز استفاده می کند. در ابتدا برای درمان بیماری های روانی مانند افسردگی توسعه یافته بود، نقش آن در توانبخشی عصبی در سال های اخیر به طور قابل توجهی گسترش یافته است.
این فرآیند شامل قرار دادن یک سیم پیچ روی پوست سر است که پالس های مغناطیسی را برای هدف قرار دادن مناطق خاصی از مغز منتشر می کند. این پالس‌ها فعالیت عصبی را تشویق می‌کنند و باعث بهبودی در مناطق آسیب‌دیده در اثر سکته می‌شوند.
دستگاه های مدرن rTMS فشرده و بسیار دقیق هستند. آنها به پزشکان اجازه می دهند تا پارامترهایی مانند فرکانس و شدت نبض را متناسب با شرایط و اهداف بهبودی هر بیمار تنظیم کنند.
rTMS اولین بار برای استفاده بالینی در دهه 1980 تایید شد. مطالعات اولیه بر روی پتانسیل آن برای درمان افسردگی متمرکز بود، با نتایج امیدوارکننده ای که راه را برای کاربردهای گسترده تر هموار کرد.
در طول دهه گذشته، rTMS به دلیل توانایی خود در تسهیل انعطاف پذیری مغز که برای بهبود سکته مغزی حیاتی است، شناخته شده است. تحقیقات به اصلاح پروتکل های آن و گسترش کاربردهای آن ادامه می دهد.
جلسات rTMS ساده هستند و معمولاً در یک محیط سرپایی انجام می شوند. بیماران در طول عمل بیدار می مانند و می نشینند. یک جلسه معمولی حدود 30 دقیقه طول می کشد و درمان ها پنج بار در هفته برای چند هفته برنامه ریزی می شوند. اثر تجمعی تحریک مکرر کلید موفقیت آن است.
rTMS به طور کلی بی خطر است، با حداقل عوارض جانبی. برخی از بیماران ممکن است سردردهای خفیف یا احساس سوزن سوزن شدن را در پوست سر تجربه کنند، اما این احساس معمولا به سرعت فروکش می کند. پزشکان برای اطمینان از راحتی و ایمنی بیماران را از نزدیک تحت نظر دارند.
rTMS رویکرد هدفمندتری را ارائه می‌کند و ترمیم مغز را بدون عوارض جانبی سیستمیک داروها تقویت می‌کند. فواید آن اغلب طولانی تر است و نیاز به استفاده طولانی مدت از دارو را کاهش می دهد. با تقویت فرآیندهای بازیابی طبیعی، rTMS می تواند وابستگی به داروها را به حداقل برساند و منجر به عوارض کمتر و تجربه بهبودی جامع تر شود.
نقش rTMS در درمان و توانبخشی سکته مغزی
rTMS به عنوان یک ابزار پیشگامانه در توانبخشی سکته مغزی پدیدار شده است و از توانایی طبیعی مغز برای سیم کشی مجدد خود استفاده می کند – مفهومی که به عنوان نوروپلاستیسیته شناخته می شود. سکته مغزی اغلب مناطق خاصی از مغز را غیرفعال یا کم کار می کند. با تحریک این نواحی، rTMS به فعال شدن نورون های خفته و ایجاد مسیرهای عصبی جدید کمک می کند.
مغز انسان توانایی باورنکردنی برای سازگاری، حتی پس از آسیب، دارد. rTMS این سازگاری را با ارسال پالس های مغناطیسی هدفمند به مناطق خاص افزایش می دهد. به عنوان مثال، اگر سکته مغزی بر قشر حرکتی تأثیر بگذارد، rTMS می تواند این ناحیه را تحریک کند تا کنترل حرکت را بازیابی کند.
اختلالات حرکتی یک پیامد شایع سکته مغزی است. مطالعات نشان می دهد که درمان سکته مغزی با rTMS می تواند مهارت های حرکتی در اندام های آسیب دیده را با افزایش اتصال شبکه های حرکتی به طور قابل توجهی بهبود بخشد. این مکمل درمان های سنتی مانند فیزیوتراپی است و اثربخشی آنها را تقویت می کند.
مزایای استفاده از rTMS در بازیابی سکته مغزی
غیر تهاجمی
یکی از جذاب ترین جنبه های rTMS ماهیت غیر تهاجمی آن است. بر خلاف روش‌های جراحی، نیازی به برش ندارد و این امر آن را ایمن‌تر و در دسترس‌تر می‌کند. بیماران می توانند بدون خطرات مرتبط با مداخلات تهاجمی تحت درمان قرار گیرند.
بهبود کیفیت زندگی
rTMS فقط به کمبودهای فیزیکی رسیدگی نمی کند. همچنین به بازیابی شناختی و عاطفی کمک می کند. بسیاری از بیماران بهبود در خلق و خو، حافظه و بهزیستی کلی را گزارش می دهند که کیفیت زندگی بهتری را پس از سکته مغزی فراهم می کند.
مزایای شناختی و عاطفی
فراتر از پیشرفت های حرکتی، rTMS در رفع افسردگی پس از سکته مغزی و کمبود حافظه نیز نویدبخش بوده است. بیماران تحت rTMS اغلب کاهش احساس ناامیدی و افزایش وضوح شناختی را گزارش می کنند.
